'Iedereen is de baas over zichzelf'
Hoe vrij ben je, als je omgeving je keuze ondermijnt?
1. Een kind dat wel wil, maar niet durft
‘Iedereen is de baas over zichzelf.’ Dit zeg ik al sinds mijn oudste nog kleuterde. Die oudste is nu bijna tien en nog steeds krijg ik het zinnetje regelmatig terug geserveerd. Nu ook van de jongste. Hoezo mag hij dan niet nog heel even op dat scherm, ook al is het vlak voor bedtijd? ‘Ik ben toch de baas over mezelf?’
Na de periodes van mond vol tanden antwoord ik tegenwoordig (vooral op mijn piekmomenten) hoe de baas over jezelf zijn niet betekent dat er geen regels zijn. Hoe regels ervoor zorgen dat we het veilig en gezellig houden.
En dan is er soms begrip. Meestal haakt ‘ie af en pakt er maar een puzzel bij omdat ik op dreef raak en het terrein betreed van filosofische bespiegelingen op het autonome kind1.
Ikzelf was een kind dat wel wil, maar niet durft. Verlegener mensen dan ik kende ik niet, vroeger. Ik werd ongemakkelijk van zo ongeveer alle sociale situaties. Was zo onzichtbaar mogelijk in de klas.
Tegelijkertijd wilde ik wel graag. Vragen stellen. Delen wat ik dacht. Ik was nieuwsgierig naar alles en iedereen. En mooi niet dat je mij eenvoudig ergens in meekreeg. Bepaal ik zelf wel.
Toen ik dit deelde in Kiinds community Kiindspeeltuin, reageerde er iemand:
Autonomie die implodeert, dat vind ik een interessante. Ofwel ik heb zo veel ideeën over hoe ik het wil, maar voel er geen ruimte voor, dan stop ik maar met proberen het op mijn manier te bereiken.
2. Eigenwijs bevallen, of nee, baren
Stoppen met proberen het op je eigen manier te doen. Dat deed ik inderdaad, vroeger. Het moederschap gaf me rond mijn dertigste eindelijk de moed toch vaker die eigen(-)wijsheid vast te houden.
Een dag of wat voor mijn eerste keer baren (toen noemde ik het nog bevallen), keek ik in één lange zit deze aflevering van De Balie over (on)gegronde angst in de geboortezorg2. Tien jaar later wordt de discussie over wiens belang er rondom de baring centraal staat (moeder, kind of zorgverlener?) nog altijd op dezelfde wijze gevoerd.
Verloskundigen en wetenschappers worstelen nog steeds met effectief communiceren met zwangeren. Marjolein van Gelderen, bestuurslid van De Geboortebeweging is er stellig over: je bouwt geen bruggen door ervan af te spugen. Ze is gefascineerd door ‘zorgverleners die influencers wegzetten als gevaarlijk, dom of hysterisch. Alsof een diploma automatisch de garantie geeft op gelijk. Alsof je de twijfelende mens terugwint met een sneer.’
(A)ls iemand is afgehaakt, zich niet gezien voelt of schade heeft ervaren, dan werkt dat niet. Dan is het contact allang verloren. Ik ben de expert, ik weet wat goed voor je is klinkt dan vooral als verhevenheid. En laten we eerlijk zijn: is het advies uit de richtlijn echt voor iedereen even passend?
Daar zit vaak precies het pijnpunt in de zorg. Het past niet. Het lost het echte probleem niet op. En influencers? Die verpakken hun boodschap vaak beter. Toegankelijker. Menselijker. Je kunt je met hen identificeren. En als het voor hen werkt, dan misschien ook wel voor jou. Toch?
Marjoleins tekst doet me denken aan deze blurb op Eigen welzijn eerst, het boek van Roxane van Iperen:
Misschien kunnen zorgverleners zich beter afvragen waarom protocollen niet passen. Want hoe feministisch je zelf ook bent, het is niet de zwangere/barende/ouder die feministisch moet baren of handelen; dat moet de omgeving doen. Gelijkwaardigheid en rechtvaardigheid staat altijd in verhouding tot de ander; je omgeving.
3. Hoe vrij ben je, als je omgeving je keuze ondermijnt?
Brengt me tot de vraag waarvan ik dacht even snel een stukje over te tikken. Hoe vrij (of feministisch) ben je, als je omgeving je keuze beïnvloedt? Of zelfs ondermijnt?
Ondermijnen is precies wat Tweede Kamerleden Judith Tielen (VVD) en Caroline van der Plas (BBB) deden vorig jaar rond deze tijd. Borstvoeding ondermijnen, door na het lezen van een stuk met de tendentieuze titel ‘Ouders, geen zorgen: de fles is net zo goed voor je baby als de borst’ een motie in te dienen om - zogenaamd - moeders minder onder druk worden te zetten om hun baby borstvoeding te geven. Om ervoor te zorgen dat ouders die vrijheid ook kunnen ervaren, zou de huidige wet- en regelgeving moeten worden aangepast.
Deze borstvoedingsondermijnende motie werd aangenomen. Annegien Bakkers, Marilse Eerkens en ik schreven er dit over. We werden door Judith Tielen nog weggezet als anti-kapitalistische moeders, DamnHoney wijdde er een podcast aan en Marilse geweldige stuk verscheen afgelopen maart in Vrij Nederland.
Het liet me niet los. Want het is een signaal van iets groters. Dat moedermelk méér is dan een voedingskeuze. Het is een maatschappelijke spiegel die toont hoe we met baby's omgaan. Hoe serieus we ouders nemen, als maatschappij.
Borstvoeding is (net als wel of niet thuis baren en hoe je je kinderen opvoedt) een keuze die zogenaamd ‘vrij’ is, maar in de praktijk allesbehalve. Want lang vóór je een beslissing maakt over hoe je kind te voeden, is er al een omgeving die meebepaalt: via voorlichting, marketing, goedbedoeld advies van zorgverleners, gedeelde ervaringen uit je omgeving, en je eigen draagkracht.
Dus hoe vrij ben je echt, als die omgeving je keuze al heeft ingekleurd?
‘Iedereen is de baas over zichzelf’ impliceert dat je vrij bent je eigen keuzes te maken. Maar eigen keuze bestaat niet.
Daarom wil ik de podcast Machtige Melk maken. Omdat ouders eerlijke, betere informatie verdienen, zodat ze zo goed mogelijk geïnformeerde, onderbouwde keuzes kunnen maken. Omdat baby's in Den Haag geen stem hebben. En omdat ik met Kiind een platform heb waarmee ik de verhalen kan vertellen die anderen laten liggen. Zoals mede-podcastmaker Annegien Bakkers zegt (doe hier haar quiz!):
Kunstvoeding is een zegen. De instelling van de fabrikanten niet. Het wordt tijd dat we ouders en baby’s hier tegen beschermen.
Tot het einde doorgelezen? Geef me een like/hartje, drop iets in de comments en doe - als je kunt - een donatie zodat we die podcast kunnen gaan maken. Dankjewel!
Zo hoorde ik laatst over de visie van Aaron Stupple in de podcast van 4 hour workweek-goeroe Tim Ferriss. Stupple is auteur van The Sovereign Child: How a Forgotten Philosophy Can Liberate Kids and Their Parents.
“De manier waarop je wilt bevallen is in de meeste regio’s in Nederland nog altijd een persoonlijke keuze, maar waar liggen de grenzen van deze keuzevrijheid? En waarop baseren zwangere en partner zich in hun keuze voor de bevalling: de voorlichting van de verloskundige, de onderzoeken die worden opgepikt door de media of de persoonlijke ervaring van Doutzen Kroes of Wendy van Dijk?”
De video staat helaas niet meer online. Ik besloot na het kijken en de hele zwangerschap twijfelen: dit wordt een thuisbevalling. En zo geschiedde.
Met een verlof van 3 maanden is door blijven voeden alleen weggelegd voor thuisblijfmoeders met een partner die voldoende werkt of moeders die thuis kunnen werken en zich een nanny kunnen veroorloven. Want zeg nou zelf, wie gaat er meerdere keren per dag, maandenlang in het kolfhokje zitten. Nog los van de vraag of dat ook wel echt lukt..